Pişik dendiğinde akla bebeklerde görülen pişik gelir halbuki erişkinlerde de görülmektedir. Bu sayfada genel olarak bilgi verilecektir. Daha çok kalçaların arasında, anüse yakın bölgede, popo bölgesinde ve erkeklerde torbalara kızlarda kutuya doğru uzayan bir hastalıktır. Erişkinlerde koltuk altında da görülmektedir.
Pişik Nedenleri
Cilt dış etkilere karşı korunmamızı sağlayan en önemli bariyerdir.herhangi bir sebeple gerek vücudumuzu gerekse kendini koruyamaz hale gelir. Pişiğin tedavi edilmemesi halinde ciltteki hasar derinleşip daha ciddi düzeylere gelebilir bu durumda tedavisi de giderek güçleşir.Bu sebeple gerekli korunma önlemleri alınmalı ve fark edildiğinde tedavi edilmelidir.
Popo da pişik yanma,sızlama,acı gibi hastaya ciddi rahatsızlıklar verse de genellikle ciddi bir sorun değildir ve tedavisi basitçe yapılabilir.Ancak ilgisiz kalınması,sebebin engellenmemesi veya tedaviye başlanmaması ciltteki sorunun daha derinlere ilerlemesine sebep olabilir.Cildin yüzeysel katlarının çok hasar görmesi sorunun daha derinlere ilerlemesine sebep olabilir.
Çok seyrekte olsa pişikte ortaya çıkabilen bu durumlarla karşılaşmamak için pişiği önlemeye yönelik uygulamalar ve tedavi dikkatle yapılmalıdır.
Bebeklerde Pişik Nedenleri
Çocuklarda görülen pişiğin ( diaper dermatiti ) sebepleri daha farklıdır.
İdrar veya dışkının uzun süre bekletilmesi
Yaz aylarında aşırı terleme
Fazla kilo
Deterjanla çamaşır yıkanması
Islak mendil kullanımı
Yeterli havalandırmama pişik sebepleri arasında sayılabilir.
Erişkin Pişiklerinde Nedenler
Makat bölgesinin aşırı temizliği
Makat bölgesinin ıslaklığı
Kimyasal içeren mendil kullanımı
Turşu,patlıcan,domates,acı ve diğer baharatlar kişide bölgesel hassasiyete neden olabilir.
Dış basur
Dar kıyafet
Sentetik iç çamaşırlar
Kadın bağı
Aşırı kilo
Yetersiz temizlik;Dışkılama sonrası yeterli temizlik yapılmazsa dışkı içindeki safra asitleri cildi yakarak tahriş eder.
Kalitesiz tuvalet kağıdı kullanımı.
Bölgenin nemli bırakılması
Pişik Nasıl Önlenir
Bezi sık değiştirilmeli
Islak tutulmamalı
Temizlikte tercihen duru su kullanılmalı ve arkasından kurulanmalı
Gün içinde uygun ortamda havalandırılmalı
Devam ediyorsa bezin markası değiştirilmeli
Tedavi
Tedavide bir çok ürün kullanılabilir
Bu pişik tedavi ürünleri
Kortizonlar;yan etkileri sebebiyle kısa süre kullanılmalı
Yüzeysel koruyucular;popolin benzeri kremlerdir uzun sürede etkili olurlar
Bitkisel kortizon içeren kremler;Kortizon gibi hızla düzelme sağlar ama kortizonun yan etkilerine sebep olmaz,bu konuda geliştirilmiş ürünlerden pruzon merhem bitkisel kortizon meyan kökü yanı sıra tabaka oluşturan kalamin ve cilt koruyucu çinko ayrıca mantar ve bakteri öldürücü çay ağacı yağı içermektedir.
Tedaviye başlandığının ikinci günü pişik büyük oranda düzelmiş olur.
Daha çok bebek ve çocuklar akla gelse de erişkinlerde de görülen bir hastalıktır ve tedavisinde akla ilk olarak kremler ve merhemler gelir.Doğru ilaçla 2 günde düzenle basit bir cilt rahatsızlığıdır ancak asıl sebep engellenmezse tekrarlama eğilimindedir.
Pişik için çok farklı içerikli çok sayıda krem vardır bunların büyük çoğunluğu kortizon (steroid) denilen madde içermektedir,bir kısmı da ciltte tabaka oluşturarak tedavi ve koruma sağlayan maddeler (çinko oksit vs) içerir.
Özellikle bebek ve çocuklarda kullanılacak kremlerin içeriği önemlidir çünkü kortizonların ciddi yan etkisi vardır ve bu yan etkiler çocuklarda ciddi sorunlara sebep olabilir.
Pişik kremi seçerken şunlara dikkat edilmeli;
Kortizon (steroid) gibi yan etki oluşturmayan fitosteroid içermeli,
Krem sürüldükten sonra oluşan tabaka uzun süre kalmalı.
Dermatolojik testleri yapılmış olmalı.
Alerjik reaksiyon yapmamalı.
Sadece nemlendirici gibi değil tedavi edici olmalı.
Pişiklerde % 60 oranında rastlanan mantara da etkili olmalı.
Tüm bu açılarla değerlendirildiğinde pruzon merhem öne çıkmaktadır. Pruzon merhem içeriğindeki TTO (Tea Tree Oil) sayesinde mantarı yok eder,meyan kökü extractı kortizon gibi etki eder,kalamin mikroptan arındırıcı etki yapar,çinko oxit uzun süreli tabaka oluşturur.
Erişkinlerde Görülen Pişikler
Pişik genellikle bebeklerde görülür ama aslında erişkinlerde de sık görülebilmektedir. Yetişkin insanlarda pişik daha çok yaz aylarında ortaya çıkan kaşıntı,ıslaklı, kaşımayla ortaya çıkan acı şeklinde seyreden bir hastalıktır.Her ortamda kaşıyarak rahatlayamadığı için hastaya ciddi sıkıntı verebilmektedir.
Yaz aylarında olması akla aşırı terlemeyi getirse de yetişkin pişiklerinde bir çok sebep sayılabilir ve tedaviye bu sebeplerin ortadan kaldırılmasıyla başlanmalıdır.
Tedavide sebep olabilecek bu etkenler ortadan kaldırılmasına rağmen pişik devam ediyorsa ilgili uzmana muayene olup kortizonlu kremler yada pomatlar kullanılmalıdır.Kortizonlu ilaçların ciddi yan etkileri olduğu için kısa süre kullanılmalıdır.
Tedaviyle düzelen pişik yeniden ortaya çıkarsa sebepler yeniden gözden geçirilmeli ve ortadan kaldırılmalıdır.
Çocuklarda görülen pişiğin sebepleri ve tedavisi daha farklı dır.Genellikle idrar veya dışkının uzun süre bölgede kalmasıyla oluşur,yaz aylarında aşırı terlemede pişiğe sebep olabilir.Tedavide makat kaşıntıları ve pişiğe özel geliştirilmiş pruzon merhem benzeri ürün kullanımıyla bir günde düzelir.Tekrarından korunmak için sebebi bulup engellemek doğru yaklaşım olur ancak tekrarlaması halinde tedavi yeniden uygulanabilir.
Yetişkinlerde pişik kaşıntı sebebiyle ciddi sosyal sıkıntı yapabilir bu sebeple tedavi yaptıktan sonra olabilecek sebeple yaşamdan çıkarılmalıdır
